De goede dood als fictie, Wouter Schrover
Binnenkort verschijnt het boek De goede dood als fictie. De kritische visie van literatuur op euthanasie en hulp bij zelfdoding. Het is de bewerking van het proefschrift waarop Wouter Schrover, tot voor kort docent bij Literatuur & Samenleving, in 2015 promoveerde. Het onderzoek van Wouter werd gefinancierd binnen het NWO-programma Promoties in de Geesteswetenschappen; hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde Ben Peperkamp trad op als promotor.
In de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw is de euthanasiediscussie internationaal tot volle wasdom gekomen. Sinds die tijd is er een algemeen bewustzijn ontstaan van de beperktheid van het medische kunnen en van het belang van het bevorderen van openheid in de realisering van de menswaardige dood. Inmiddels worden euthanasie en hulp bij zelfdoding door velen – in het bijzonder in Nederland – als verworvenheden beschouwd.
Desalniettemin kunnen er kritische kanttekeningen geplaatst worden bij deze praktijken. Ethici en opiniemakers bieden argumenten tegen het toestaan van levensbeëindiging, maar ook in literatuur en andere kunstvormen komen deze aan de orde. In De goede dood als fictie staat de kritiek van literaire teksten op euthanasie en hulp bij zelfdoding centraal. Aan de orde komt werk van Nederlandse auteurs als Belcampo (“De surprise”), Bert Keizer (Het refrein is Hein) en Vonne van der Meer (“Bericht uit de bezemkast”) en internationaal gereputeerde schrijvers als Michel Houellebecq (De kaart en het gebied), José Saramago (Het verzuim van de dood), Daniel Kehlmann (“Rosalie gaat sterven”) en Ian McEwan (Amsterdam). De romans en verhalen van deze auteurs bevragen bekende standpunten over levensbeëindiging en engageren zich met veelgebruikte argumenten over dit thema. Aan de hand van ethische, filosofische en religieuze visies stellen ze zich teweer tegen de gedachte dat euthanasie en hulp bij zelfdoding een “goede dood” vertegenwoordigen.
Hoewel de kritiek die de in De goede dood als fictie besproken werken uitoefenen op euthanasie en hulp bij zelfdoding heel divers is, kan er toch een constante worden aangewezen: namelijk dat de pijlers waarop elke morele rechtvaardiging van levensbeëindiging rust, feitelijk zeer instabiel zijn. Indachtig actuele debatten omtrent levensbeëindiging bij psychisch lijden, dementie en voltooid leven, kan literatuur daarom een kritische bijdrage leveren aan discussies over levenseindevraagstukken.
De goede dood als fictie (ISBN: 9789082604603) verschijnt op 16 januari en is voor €17,50 verkrijgbaar in de boekhandel. Benieuwd? Lees dan de eerste pagina’s (pdf) van het boek!
